11 fevral 2021-ci il
“Vokaliz musiqinin sözsüz dilidir”
Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının (BMA) “Şifahi ənənəli Azərbaycan professional musiqisi və onun yeni istiqamətlərinin tədqiqi: orqanologiya və akustika” elmi-tədqiqat laboratoriyasının böyük elmi işçisi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Mehparə Rzayevanın seminarı keçirilmişdir. “Azərbaycan bəstəkarlarının yaradıcılığında vokaliz janrı” adlı mühazirə ilə çıxış etmiş M.Rzayeva, ilk öncə BMA-nın 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Azərbaycan vokalizlərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri” adlı monoqrafiyası haqqında məlumat vermişdir. Daha sonra vokaliz janrının tarixi inkişaf yolu haqqında və bu janrın gənc vokalçılara ünvanlanan solo-ifaçılıq üçün nəzərdə tutulan texniki solfecio-etüd tipli vokalizlər, klassik romans janrına yaxın olan, lirik ehtiraslı vokalizlər və iri həcmli simfonik orkestr ilə səsin ifasında verilən vokalizlər haqqında məlumat vermişdir. M.Rzayeva XX əsrdə Azərbaycanda vokal musiqi mədəniyyətinin inkişaf istiqamətlərini iki tendensiyanın xarakterizə etdiyini bildirərək qeyd etmişdir: “Bir tərəfdən xalq musiqiçilərinin fəaliyyəti aktiv surətdə davam edir, şifahi ənənələr incəsənəti zənginləşdirir, digər tərəfdən musiqi məişətinə avropa musiqi mədəniyyətinin təsiri ilə sıx bağlı yeni musiqi formaları daxil olur və tədricən möhkəmlənirdi”.
Azərbaycan vokal musiqisi tarixində Tofiq Quliyevin vokalizlərinin açdığı yeni səhifədən, Cahangir Cahangirovun, Oqtay Rəcəbovun, Vasif Adıgözəlovun, Tofiq Bakıxanovun bu janra verdikləri tövhələrdən, həmçinin müasir Azərbaycan vokal musiqisində vokaliz janrının daha sərbəst formalı, daha ritmik və müxtəlif cərəyanları özlərində birləşdirən sənət əsərlərindən; Gülnaz Abdullazadə, Sevda İbrahimova, Eldar Mansurovun vokaliz janrında bəstələdikləri əsərlərin özlərinə məxsus temperament və ekspressivliyi ilə müasir yazı üslubunu özündə ehtiva etdiyi vurğulanmışdır. Gülnaz Abdullazadənin səs və fortepiano üçün yazdığı “Azərbaycan vokalizləri” məcmuəsi və Sevda İbrahimovanın “Vokal musiqi albomuna” daxil etdiyi vokalizləri üzərində xüsusilə dayanaraq, qeyd olunmuşdur ki, əsərlər Azərbaycan musiqi tarixində klassik vokaliz janrının ən dəyərli nümunələridir.
Seminar boyu M.Rzayeva mövzu ilə bağlı musiqi nümunələri səsləndirmişdir.
Seminarın sonunda elmi-tədqiqat laboratoriyasının müdiri, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Nuridə İsmayılzadə, xalq artisti, professor Zümrüd Məmmədova, əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Arif Əsədullayev, aparıcı elmi işçi, dosent Ariz Abduləliyev, aparıcı elmi işçi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru İmina Əliyeva, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, aparıcı elmi işçi Nərminə Bayraməlibəyli, aparıcı elmi işçi , bəstəkar R.Ramazanov və laboratoriyanın digər üzvləri mövzu ətrafında maraqlı müzakirələr apararaq dəyərli fikirlərini bildirmiş və BMA-nın 100 illik yubileyinə həsr edilən “Azərbaycan vokalizlərinin səciyyəvi xüsusiyyətləri” monoqrafiyasının müəllifi M.Rzayevanı bu janrda apardığı dəyərli tətqiqatı ilə bağlı bir daha təbrik edərək, yeni yaradıcılıq uğurları diləmişlər.
Elmi-tədqiqat laboratoriyasının elmi işçisi
Könül Əhmədova
